Listokolny

Na Wielkanoc 2012 roku

Nalencianum res est

NR 1/87
Rok LVII
Kwiecień 2012

     KOCHANI NAŁĘCZE !

     Jak zwykle odpowiedzieliście jednym głosem na apel Starosty i Przewodniczącego Rady Nałęczów wzywający Szlachetnych Współklejnotników do udziału w VII ZJEŹDZIE RODOWYM NAŁĘCZÓW W GOŁUCHOWIE. Mamy już zgłoszenia tak liczne, iż uczestników powinno być więcej niż w poprzednim zjeździe w Nałęczowie. Nic dziwnego, skoro program VII ZJAZDU jest atrakcyjny i bogaty.
     Przypominamy: siedzibą Zjazdu ma być Gołuchów położony 14 km od Kalisza i w Ośrodku Kultury Leśnej mamy się spotkać wieczorem w piątek 8 czerwca 2012 roku. W sąsiednim Domu Pracy Twórczej rezerwujemy kolacje dla przybyłych. Kolejnym punktem zbornym może być dnia 9 czerwca śniadanie jakie spożywamy w godzinach od 8 do 9 rano w tymże Ośrodku Pracy Twórczej. I potem już realizujemy kolejne punkty programu, jakimi są zwiedzanie Zamku w Gołuchowie, pałacu w Witaszycach (tu obiad między godz. 13:00 a 14:00), Muzeum Figurek Napoleońskich, Sanktuarium w Lutyni, pałac w Dobrzycy, by na 20:00 na uroczystą kolację powrócić do Gołuchowa. Kolejnego dnia 10 czerwca msza św. o godz. 8:30 w Gołuchowie, zwiedzania Muzeum Leśnictwa, wyjazd do Śmiełowa, zwiedzanie Muzeum Mickiewicza i obiad przy pstrągach. Oto w skrócie program Zjazdu, podany szczegółowo w poprzednim Liście Okólnym. Dodatkowych wyjaśnień może udzielać S. Rostworowski pod telefonem 22-8348096. Podliczyliśmy koszt dwóch noclegów i posiłków wraz z reprezentacyjnym przyjęciem - wypada 240 zł na osobę. A więc w dobie kryzysu do przyjęcia!
     W maju uczestnicy Zjazdu zostaną powiadomieni odrębnymi listami o rezerwacji noclegów.

Co będziemy zwiedzali?
     Gołuchów - to przede wszystkim Zamek, którego fundamenty pochodzą z XVI wieku. Drugi okres budowy Zamku to lata po 1560, kiedy właścicielami byli Rafał Leszczyński wojewoda brzesko-kujawski, protektor reformacji i jego syn Wacław Leszczyński kanclerz wielki koronny. Obiekt wpierw został przekształcony w rezydencję obronną z wieżami, a potem przez Wacława został tu wzniesiony budynek mieszkalny z krużgankami i sześcioboczną wieżą. Po upadku znaczenia rodu Leszczyńskich Zamek, mający wielu zmieniających się właścicieli, popadł w ruinę. W 1853 r. dobra gołuchowskie nabył Tytus Działyński i postanowił je uczynić rezydencją swego syna Jana, żonatego z Izabelą Czartoryską, córką księcia Adama z Hotelu Lambert. Jan Działyński po powstaniu styczniowym musiał przebywać na emigracji. Natomiast odbudową Zamku, przy pomocy francuskiego architekta Maurycego Augusta Ouradou, zajęła się księżna Izabela, przekształcając go w budowlę w stylu renesansu francuskiego, wzorowaną na zamkach znad Loary. Dziś stare mury, w pięknych salach z antycznymi meblami, przechowują portrety dawnych właścicieli Leszczyńskich i Działyńskich, sławne gobeliny, wazy i naczynia cypryjskie i kartagińskie.

Gołuchów. Zamek.

     Witaszyce - to piękny pałac znajdujący się w otoczeniu świetnie utrzymanego parku. Witaszyce od XIV wieku były dobrami biskupimi, w XVIII i XIX wieku należały do Gorzeńskich herbu Nałęcz, od których nabyła je niemiecka rodzina Ohnesorge. To z jej inicjatywy w 1899 r. powstał tu ów piękny pałac. W 1921 r. nastąpiło pewne spolszczenie tej siedziby, bo Paulina von Ohnesorge poślubiła Konrada Bnińskiego z Samostrzela. Po wojnie pałac był wykorzystywany dla potrzeb szkoły podstawowej, lecz jednak w 1999 r. przeszedł w ręce prywatne i dziś stanowi fundom kompleksu wypoczynkowo-szkoleniowego. W pobliżu pałacu znajduje się Muzeum Wojen Napoleońskich, w którym mamy 10000 figurek oraz dwa plany bitew pod Raszynem i Waterloo.

Pałac w Witaszycach.

     Lutynia - w tej niewielkiej miejscowości znajduje się Sanktuarium Matki Boskiej.

Kościół Wniebowzięcia NMP w Lutyni.

     Dobrzyca - to rezydencja ostatniego adiutanta króla Stanisława Poniatowskiego - Augustyna Gorzeńskiego herbu Nałęcz (jak dobrze, że z nami będzie Jego Dostojność Pani Katarzyna Ostroróg-Górzyńska). Gorzeński zaangażował wybitnego polskiego architekta Stanisława Zawadzkiego, który wzniósł tu pałac na planie masońskiego symbolu litery L (Gorzeński był masonem). Wnętrza pałacu mają bardzo piękne polichromie wykonane przez Antoniego Smuglewicza i sztukaterie, które wyszły spod ręki Michała Ceptowskiego. Pałac otacza rozległy park angielski z pawilonem wystawowym (tu była wystawa "Rostworowscy. Bogu i Ojczyźnie"), wyspą otoczoną wodą, na której jest świątynia Sybilli oraz rzeźba dziewczyny, która chciała z kościoła ukraść kielich mszalny i skamieniała. Po trawnikach chodzą pawie i gęsi. Pałac od 2005 r. podlega Urzędowi Marszałkowskiemu Województwa Wielkopolskiego, które sfinansowało jego długotrwały remont i wyraziło zgodę na to, aby pałac stał się oficjalnie Muzeum Ziemiaństwa (tu w 1939 r. Niemcy przetrzymywali 140 ziemian selekcjonowanych do rozstrzelania). Czy Dobrzyca stanie się właściwym Muzeum Ziemiaństwa to wątpliwe, gdyż znajdujący się tu pałac sam z siebie jest przepięknym muzeum.

Pałac w Dobrzycy.

     Gołuchów — Muzeum Leśnictwa „Owczarnia". Dlatego Owczarnia, bo muzeum znajduje się w ogromnym budynku z 1849 r., który dawniej służył jako owczarnia. Muzeum eksponuje technikę leśną - narzędzia i urządzenia używane w gospodarce leśnej i hodowlanej, takie jak jeże leśne, kostury, bębny wyłuszczarskie, zamgławiacze, średniomierze i inne.

Muzeum Leśnictwa w Gołuchowie.

     Śmiełów - Muzeum im. Adama Mickiewicza. Znajduje się tu przepiękny pałac wybudowany z końcem XVIII wieku przez Stanisława Zawadzkiego dla Andrzeja Gorzeńskiego herbu Nałęcz. Wzorem willa Badoer we Frata we Włoszech. Wnętrza mają polichromię z ręki Smuglewicza i sztukaterię dzieło Ceptowskiego. Kolejny właściciel Hieronim Gorzeński, oficer napoleoński, był uczestnikiem wyprawy na Moskwę. W 1831 r. zorganizował w Śmiełowie punkt przerzutowy ochotników do powstania listopadowego. Tu przebywał Adam Mickiewicz, który miał romans z Antoniną Łubieńską. W 1886 r. Śmiełów nabył Franciszek Chełkowski. Jego syn Józef rozwinął tu kult Mickiewicza, w parku wzniósł pomnik poety. W Śmiełowie bywali Sienkiewicz, Paderewski, prymas Dalbor, Różycki i Kossak. Uczestnikiem naszego Zjazdu ma być spadkobierca Śmiełowa Pan Antoni Chełkowski. Po wojnie w obrabowanym pałacu mieszkali pracownicy PGR. W 1970 r. pałac przejęło Muzeum Narodowe w Poznaniu i zorganizowało tu Muzeum Mickiewicza, w którym zgromadzone są obrazy, rzeźby i druki związane z działalnością poety.

Śmiełów. Muzeum Adama Mickiewicza.

     Nasz VII Zjazd Rodowy znów może przybrać nazwę „SZLAKIEM NAŁĘCZÓW", bowiem Śmiełów, Dobrzyca, Witaszyce to dawne dobra Gorzeńskich herbu Nałęcz, a pałace w Dobrzycy i Śmiełowie przez nich zbudowane. W perspektywie pałac w Gębicach, dawna własność Rostworowskich, i tu również pałac zbudowany dla Hieronima Gorzeńskiego.
A zatem Zjazd nasz pokaże jak wielką rolę mecenasów sztuki i architektury na przełomie XVIII i XIX wieku sprawowali mało nam nawet znani Gorzeńscy, nasi współklejnotnicy.

W kręgu ważnych wydarzeń

W sezonie zimowym 2012 r. odbyły się z inicjatywy Zarządu Krajowego dwa spotkania: 20 stycznia uroczystość opłatkowa, poprzedzona pokazem filmu „Patriotyzm. Czy to trudne?" w reżyserii Jakuba Nowickiego z Krakowa, oraz spotkanie, podczas którego Pani Ambasadorowa Zofia z Jabłonowskich Ratajska wygłosiła odczyt w oparciu o wydaną przez nią książkę nt. „Krakowski wielki bal karnawałowy z 1914 roku". Prelekcja ta przekazana przy obecności 26 osób, wzbudziła wielkie zainteresowanie. Nasza świadomość społeczna pragnie już unikać tragicznych wspomnień, a chce cieszyć się radosnymi. Prawie wszyscy uczestnicy spotkania, zainspirowani przez prelegentkę, dzielili się własnymi wspomnieniami, a jedna z pań powiedziała, że suknię balową swojej matki przekazała do Muzeum Narodowego, tak była piękna.

W intemecie pod hasłem „Nałęcz herb szlachecki" jest emitowany bardzo wartościowy tekst o historii naszego herbu - warto obejrzeć.

Po ośmiu wernisażach zakończyła się wędrówka przez kraj wystawy „Rostworowscy. Bogu i Ojczyźnie". 10 stycznia 2012 r. odbył się jej wernisaż w Gostyniu, na który pod przewodnictwem dyrektora Muzeum Gostyńskiego Pana Roberta Czuba, przybyła cała miejscowa inteligencja oraz przyjechał z oddalonych o 12 km Gębie dyrektor tamtejszego pałacu Pan Bogusław Janik. 10 lutego 2012 r. odbył się ostatni wernisaż wystawy w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu, kierowanym przez Panią Elżbietę Berendt. Ekspozycja została uzupełniona obrazami Stanisława Jakuba Rostworowskiego ze zbiorów dr Magdaleny Rostworowskiej. Dzięki niej i Panu Michałowi Kwileckiemu na wernisaż przybyła bardzo liczna rzesza byłych ziemian zamieszkałych we Wrocławiu i okolicach, tak że frekwencja sięgała 120 osób. Obecny był dyrektor Muzeum Narodowego Mariusz Hermansdorfer oraz przedstawiciele władz. Po 18 marca materiały z wystawy mają być przekazane do Muzeum Armii Krajowej w Krakowie, celem otwarcia stałej wystawy.

Akt otwarcia wystawy „Rostworowscy - Bogu i Ojczyźnie" w Gostyniu (10 l 2012 r.).
Przemawia dyrektor Muzeum w Gostyniu mgr Robert Czub.

Wykład dla zwiedzających wystawę w Gostyniu. Przemawia Stanisław Jan Rostworowski,
z boku siedzi dyrektor Pałacu Gębice pan Bogusław Janik.

Ostatnia narada reżyserów wystawy „Rostworowscy w służbie Bogu i Ojczyźnie" - dr Magdaleny Rostworowskiej i
mgr Stanisława Rostworowskiego w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu.

Obrazy podczaszego podlaskiego Jacka Hyacenta Rostworowskiego (1714 - 1779)
i jego żony Teresy z Kuszllów - prapradziadków Henryka Sienkiewicza autora „Trylogii".

Pani kustosz Rostworowska rozmieszcza eksponaty.
W tle zdjęcie ojca Piotra Rostworowskiego z ojcem Tadeuszem Rostworowskim jezuitą.

Unikalne akta reprezentowane na wystawie w Muzeum Etnograficznym we Wrocławiu.

Powoli zapełnia się sala, w której przemawiać będą profesorowie, przedstawiciele Muzeum Narodowego
i organizatorzy wystawy we Wrocławiu. W pierwszym rzędzie siedzi dr Zofia Pruszyńska.

W 2012 roku mija czteroletnia kadencja Zarządu Krajowego obranego 27 kwietnia 2008 r. podczas V Zjazdu Rodowego w Złotym Potoku. Wówczas to najważniejszymi wydarzeniami organizacyjnymi było to, że starostą Koła Nałęczów został obrany mecenas Ignacy Sitnicki, przewodniczącym Komisji Dobrego Porządku Adam Koczanowski oraz powołano prezydium Rady Nałęczów z przewodniczącym Stanisławem Rostworowskim (organ niestatutowy).

„Magnateria na koneckich włościach"

W toku tej kadencji Zarząd Krajowy przyjął 12 nowych członków, zmarło trzech członków, w tym gen. bryg. Stanisław Nałęcz-Komornicki, który zginął nad Smoleńskiem. Jedna osoba wystąpiła z Koła. Wielkim atutem minionego czasu czterech lat była działalność publikatorska. Przede wszystkim ukazał się specjalny tom „Koło Nałęczów i jego pięć Zjazdów Rodowych". Ukazała się drukiem Monografia Moszyńskich autorstwa Piotra Bilińskiego, przez Krystynę i Tadeusza Gawareckich została opracowana Monografia Rodzin Gawareckich i Kossuthów, w druku jest Monografia Rodziny Rostworowskich, Ludwik Chełmicki w odczycie przedstawił dzieje rodziny Chełmickich, Ignacy Sitnicki na naszej stronie intemetowej opublikował genealogię swojej rodziny, Krzysztof Nałęcz przygotowuje biogramy Nałęczów, Marcin Nałęcz-Sadowski prowadzi badania w Łowiczu, w Lublinie nagrodę zdobyła książka wspomnieniowa Konstantego Rostworowskiego „Zmierzch Gałęzowa", dzięki Kołu Nałęczów ukazało się dzieło wspomnieniowe o ojcu Tomaszu Rostworowskim SJ „Pomagał w sercach odnajdywać Boga", Artur Brzozowicz wydał pracę o Małachowskich „Magnateria na koneckich włościach", Jakub Staszak w „Dobrzyckich Studiach Ziemiańskich" zamieścił artykuł o Zbigniewie Ostrorogu-Górzyńskim.

Ponadto odbyły się zjazdy rodzinne Chełmickich w Zakrzewie (majątek rodowy), Nieniewskich w Czachówku pod Wieliczką i Rostworowskich w Kurozwękach- własność Popielów.

Przebywający we Francji podczas Wielkiego Tygodnia członek Zarządu Krajowego Tadeusz R. Topolski po raz kolejny odbył pielgrzymkę do Ars. Tym razem skoncentrował się na kontemplowaniu życia i działań św. Jana Vianney’a, które doprowadziły Go do świętości. Obrazy z życia tego świątobliwego Kapłana przedstawiono w muzeum biograficznym Jego imienia, za pomocą naturalnej wielkości scen figuralnych.

Z punktu widzenia organizacyjnego niezmiernie ważną rzeczą jest to, że Starosta uzyskał zgodę na to, aby zebrania członków Koła w Warszawie mogły odbywać się w sali Biblioteki Miasta Stołecznego Warszawy. Jest to piękna wielofunkcyjna sala. W sali tej odbyło się 13 zebrań odczytowych zwołanych przez Zarząd Krajowy. Co roku odbywały się z inicjatywy Starosty uroczystości opłatkowe jako spotkanie towarzyskie cementujące więzi osobiste pomiędzy członkami Koła oraz jedno spotkanie tego typu w okresie wielkanocnym. Nie kontynuowaliśmy inicjatywy tzw. „jajeczka" nie chcąc nadmiernie osłabiać nasze finanse, z których odpłynęły oszczędności na wydanie książki o Zjazdach Rodowych Nałęczów. Wśród prelegentów gościliśmy wiele osób o dużym autorytecie społecznym lub naukowym jak np. dr Imre Molnar, dr Andrzej Owsiński, dr Marian Affek i inni. Zgodnie z dawniejszą tradycją odbywaliśmy spotkania wyjazdowe, m.in. do Liwu, do zamku księcia mazowieckiego Janusza I, czy do Stawiska do Muzeum Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów. W Krakowie rozpoczęła się działalność sekcji Koła Nałęczów, ale niestety nie znalazły się osoby, które umiałyby prace te kontynuować.

Ogólnie jednak był to okres szczęśliwy dla działalności Koła Nałęczów. Natomiast czy uczestnicy zebrania sprawozdawczo-wyborczego, jakie ma się podczas Zjazdu odbyć w Dobrzycy, będą tego samego zdania, to tego nie wiemy, ale zapewne niedługo się dowiemy.

W obliczu Świąt
     Na razie wracamy pamięcią do minionych Świąt Bożego Narodzenia. I tu wypada nam w imieniu Władz Stowarzyszenia najserdeczniej podziękować za otrzymane wówczas życzenia. A nadeszły one od Jolanty z Malinowskich i Mirosława z Bednarskich, Ani i Ludwika Chełmickich (bardzo piękna karta z życzeniami), Krystyny i Tadeusza Gawareckich, którzy nam życzyli zdrowia i im składamy te same życzenia, Krzysztofa Gostomskiego z Paryża, który życzył nam spełnienia marzeń, za co z serca dziękujemy, Marii i Józefa Kęszyckich z Kalisza i wierzymy, że się z nimi bezpośrednio poznamy w Gołuchowie, Krystyny, Andrzeja i Anny Kobierzyckich, całej Rodziny Adama Koczanowskiego z Krakowa, M. P. Moszczyńskiego z Warszawy, Marcina Nałęcz-Sadowskiego z Łodzi - najpiękniejsze, mówiące o jego zaangażowaniu w dzieje naszej tradycji, i tu trzeba wspomnieć, że rodziny Iwanickich i Walewskich występują przy moich badaniach nad Wesslami z Żyrzyna, od Katarzyny Ostroróg-Górzyńskiej z tych sławnych Gorzeńskich, od Ostrorogów Kamila i Anety z Częstochowy, od Mieczysława Ptaśnika z Warszawy, Małgorzaty i Marcina Sitnickich z Pleszewa - gospodarzy naszego Zjazdu, Janusza Sobieszczańskiego, który pamiętał o naszych najbliższych, Jerzego Stępniewicza z Rodziną z Gdańska i Kazimierzostwa Wosiów z Milejowa.

     Wszystkie te życzenia ogrzewają nasze serca i bardzo za nie dziękujemy. A teraz my: Zarząd, Starosta, Przewodniczący ślemy Naszym Drogim Nałęczom wici radości z nadchodzących dni Zmartwychwstania Pańskiego, radości czerpanej z nadziei na spotkanie wieczyste z Panem, radości, że jest wiosna, że obeszliśmy zimę i możemy myśleć pogodnie o tym, co nas czeka, co możemy zrobić, radości, której wielkich zasobów życzmy Państwu razem ze zdrowiem i szczęściem dla Każdego z Państwa. Z naszym rodowym zawołaniem Pomłość - do zobaczenia na Zjeździe Rodowym

Przewodniczący Rady Nałęczów    Stanisław Rostworowski
                         Starosta    Ignacy Sitnicki

Początek